Systeemgericht werken als basis
De afgelopen jaren heeft het team Gezinsondersteuning een goede naam opgebouwd in het Zeeuwse zorglandschap en is het flink gegroeid. Van een team dat in 2018 begon met vier personen, is het in 2022 uitgegroeid tot een team met elf gezinsondersteuners en drie gedragsdeskundigen. Eén van deze ondersteuners is Maaike Ponjee. Ze vertelt: “Wij bieden ondersteuning aan kinderen, ouders en hun netwerk. Het afgelopen jaar waren er veel nieuwe aanmeldingen en dus nieuwe casussen.“
Een informele relatie tussen ouders, kind en ondersteuner
“We werken voornamelijk met ouders die een verstandelijke beperking hebben. Bij deze doelgroep is het van belang dat ze je vertrouwen, zodat ze makkelijk hun verhaal kwijt kunnen. We gaan altijd voor een relatie die informeel aanvoelt, maar niet vrijblijvend is.“
De gezinsondersteuners komen bij het kind en de ouders thuis. Ze gaan in de eigen, vertrouwde omgeving van het gezin met de ondersteuningsvraag aan de slag. Voorbeelden hiervan zijn: het verbeteren van de communicatie tussen gescheiden ouders, de veiligheid van de kinderen waarborgen of het terugbrengen van meer balans in een (samengesteld) gezin. De ondersteuners hebben vaak te maken met complexe casussen die niet een-twee-drie opgelost zijn.
Sneller inzicht in gedragspatronen
Maaike: “Bij oplossingsgerichte gezinsondersteuning vormt systeemgericht werken de basis. Om hier vaardig in te worden, hebben wij trainingen van Sjaak Bons gevolgd. Hierin staat het systeem rond een kind centraal. Dit zijn de ouders, grootouders en andere belangrijke personen. Het doel van systeemgericht werken is het welbevinden van het kind te optimaliseren en het verbeteren van de communicatie binnen het systeem. Dankzij de geleerde vaardigheden krijgen we nu sneller inzicht in bepaalde gedragspatronen/herhalingen van ouders. Zo gaan sommige patronen twee generaties terug. Een voorbeeld hiervan is de manier waarop een ouder omgaat met emoties. Vaak heeft de ouder dit gedrag weer overgenomen van zijn of haar ouders of probeert juist het tegenovergestelde te doen. Door dit goed in beeld te brengen, kunnen wij ouders weer gerichte ondersteuning bieden om het patroon te doorbreken en hen ander gedrag aan te leren.”
De boodschap verduidelijken met een tekening
Maaike: “Veel cliënten hebben er moeite mee om gesproken informatie te begrijpen. Een visuele ondersteuning helpt hen bij het verduidelijken van de boodschap. Vanuit de cursus ‘Teken je boodschap’ hebben we geleerd om informatie over te brengen via een tekening. Zo ontwikkelden we onder meer tekeningen over de vier fases van het ondersteuningstraject: de intakefase, startfase, veranderfase en afrondingsfase.”
Tekeningen zorgen voor zelfvertrouwen
Maaike: “De informatie uit de tekeningen helpt ons om beter aan te sluiten bij cliënten. Er zijn legio opties waarbij we tekeningen inzetten. Zo gebruiken we deze als we ons zorgen maken over een kind. We tekenen onze zorgen en oplossingen nu uit. Ouders begrijpen dan beter wat ze kunnen doen om de zorgen weg te nemen. Dit zorgt bij hen ook weer voor een stukje zelfvertrouwen. Iets dat ook weer leidt tot een betere band met het kind. En dat is waar je het als ondersteuner uiteindelijk voor doet.“
